لیست فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری و عامیانه قسمت 332

از گرد راه رسیده(تازه‌وارد، هنوز به کار دیگری نپرداخته)

زد و بند-ساخت و پاخت-بند و بست-توطئه

حرف‌های بی‌ربط و صد تا یک قاز

رشوه گیر-رشوه خوار
آیَم سایَم-گاه‌کاهی

 

بی در و پیکر-ولنگ و واز-بی حساب و کتاب-بی نظم و قاعده

دندان کسی را شمردن-رگ خواب کسی را به دست آوردن-کسی را تحت تاثیر و نفوذ قرار دادن

جمع کردن-گرد آوردن

حرص و جوش-عصبانیت
از دهان گنده‌تر حرف زدن-گفتن مطالبی که در حد گوینده نیست

 
خِل-خلط بینی

خلاف-جرم

دانشگاه-محل آموزش دانش و فلسفه و هنر

آب چشم گرفتن(ترسانیدن، به گریه انداختن)

روبند شدن-با رودربایستی ناگزیر به انجام کاری شدن

پادویی کردن-فرمان برداری از استادان در مورد کارهای سرپایی-فراهم آوردن مقدمات

افتادن توی هچل(گرفتار دردسر و ناراحتی شدن)

پا خورشی-وسایل لازم برای پخت خورش

دوا خور کردن-عرق خور کردن-مسموم کردن

بی می خمار بودن-نخورده مست بودن-برای انجام کاری آمادگی بسیار داشتن

پوست از سر کسی کندن-کسی را سخت آزار و گوشمالی دادن-کشتن

بیخ ریش کسی بستن-به زور دادن-تحمیل کردن
خرج کردن-هزینه کردن-صرف کردن
چوب آخر را زدن-پایان کاری را اعلام کردن-مانند در حراج

ذکر مصیبت-بیان درد-یادآوری رنج های خاندان محمد و به ویژه حسین

 

خار چشم کسی بودن-مایه ی عذاب کسی بودن

رو انداختن-تقاضا و خواهش کردن

دوشیدن-به ناحق و فریب از کسی پولی گرفتن

 

خیابان گز کردن-ول گشتن

خاک پاک-زادگاه

خاطرجمع شدن-مطمئن شدن

دَم ِ پَر کسی رفتن-نزدیک کسی رفتن-به کسی پناه بردن

تنه زدن-با تنه به کسی ضربه زدن

 

خرخره ی کسی را جویدن-به شدت از دست کسی عصبانی شدن
زمخت گفتن-دشنام دادن-سخنان درشت گفتن
زدن به کمر کسی-نوعی نفرین و دشنام است

پیداش شدن- آفتابی شدن-ظاهر شدن

ته دل کسی قرص بودن-خاطرجمع بودن-نگرانی نداشتن

زیر درختی-میوه هایی که زیر درخت فرو می ریزند
بادپا-تند رو-تیز تک

 

 

زخم زبان-نیش زبان-آزردگی از سخن کسی

ارواح شکمت-ارواح بابات

درگذشت-مرگ

خر دادن و خیار گرفتن-چیز گرانی را با چیز ارزان مبادله کردن-فریب خوردن در معامله

پای کسی نشستن-در انتظار وصل کسی بودن

راه راه-دارای خطوط موازی

باب دندان-مناسب طبع و حال

بریدن پای کسی-دوباره به جایی نرفتن-دوباره کسی را راه ندادن

 

خیس کرده-تر کرده-در آب قرار داده

 

از بن ناخن(ذخیره، بندگی، اطاعت)

خوشایند-مطبوع-پسندیده

برهوت-غیر مسکونی-خشک و بی انتها
اشکال‌تراشی-ایرادگیری-گره در کار اندازی
حق الزحمه-دستمزد

باری به هر جهت کردن-در انجام کاری تعلل و تردید کردن

آفتاب کردن(برای خشک کردن جلو آفتاب گذاشتن)

جا گذاشتن-چیزی را در جایی فراموش کردن-چیزی را سر جای خود قرار دادن

برهوت-غیر مسکونی-خشک و بی انتها

ابوطیاره(اتوموبیل کهنه و فرسوده)

 

چِک کشیدن-حواله کردن با بانک به وسیله ی چک

تکه پاره کردن-پاره پاره کردن-تکه تکه کردن

ریسه شدن-پشت سر هم قرار گرفتن-به دنبال هم به جایی رفتن

چراغ چشمک زن-چراغی که خاموش و روشن می شود

دورادور-اطراف-پیرامون-گرداگرد

اُرد کسی را خواندن-به حرف کسی گوش کردن-اهمیت دادن

خدا حافظ-به درود-در پناه خدا-خدا نگهدار

حرف شنو-سر به را-مطیع

پات-بی آبرو-بی تربیت

دلجور-همدل

دون-برنج خوب نپخته-دانه هایی که به پرندگان می دهند

حرف را خوردن-ناگهان سخن را بریدن و خاموش شدن

حکیم جواب کرده-یتیم
به ته دیگ خوردن کفگیر-بی چیز شدن-تمام شدن سرمایه

پف زدن-ورم کردن-بالا آمدن

جیب بری-دست بردن در جیب دیگران به قصد دزدی-شارلاتانی-حقه بازی

چاچول بازی-حقه بازی-هوچی گری-لاف زنی

زیاده روی-افراط-اسراف

چرکو-آدم کثیف

از ریش برداشتن، روی سبیل گذاشتن(کار غیرمنطقی و بی‌نتیجه کردن)

تخت و تبار-خوب و رو به راه

جهان پهلوان-بزرگ ترین پهلوان دنیا-پهلوان جهان

چشم دراندن-دقت زیاد کردن

زیر جامه-زیر شلواری

بافتنی-جامه ای که با دست بافته شده باشد

دستم به دامنت-به یاری ات سخت نیاز دارم
تاب خوردن-بازی کردن با تاب-پیچ و خم برداشتن

تو دهن کسی زدن-با سخنی درشت به کسی پاسخ دادن

تکیه کلام-آن چه که در موضوع اثری ندارد ولی پی در پی تکرار کنند

از کفر ابلیس مشهورتر(گاو پیشانی‌سفید، نزد همه معروف)

زاله-کناره ی برآمده ی جوی-مرز کشتزار

تند کردن-سریع شدن در رفتار و حرکت-زبان گز کردن غذا

پت پتی-موتور سیکلت

اجل معلق(مرگ ناگهانی)

زاله بندی-مرزبندی در کشتزار-کرت بندی

 

جو گندمی-مویی که تک تک سفید شده است-موی سیاه و سفید

ابتدا به ساکن(ناگهانی، بی‌مقدمه)

دست بالا کردن-پیش قدم شدن-آستین بالا زدن

پلاس شدن-مدت زیادی در جایی ماندن-جایی را پاتوق خود کردن

تق سرما شکستن- تک سرما شکستن

ته مانده-آن چه که از خوردن باقی مانده است

با دم خود گردو شکستن-سخت شادمان و خوشحال بودن

با خدا-خداشناس-مومن

حرف شنو-سر به را-مطیع

 

آیه‌ی یاس(آن که بدبینی را به کمال می‌رساند)

از پا درآمدن-افتادن-سخت خسته و درمانده شدن

پس گوچه-کوچه ی کوچکی که به کوچه ی کوچک دیگری پیوسته باشد

از شیر مرغ تا جان آمیزاد(از سیر تا پیاز)

از هفت دولت آزاد بودن(شاد و آزاد بدون نگرانی از قضاوت دیگران زندگی کردن)

داغ کسی به دل کسی ماندن-عزادار شدن کسی به دلیل مرگ عزیزی

پولکی-آن که پول را دوست دارد-آن که رشوه می گیرد-آن چه که با گرفتن پول انجام گیرد

آب و خاک-میهن-دیار

زانو بند-پارچه ی کشی حلقه مانند که برای حفاظت زانو در برابر ضربه یا در رفتگی بزر آن می بندند

دو علی گلابی آمدن-بچه ترساندن-تهدید توخالی کردن-توپ و تشر آمدن

چرخیدن در روی یک پاشنه-تغییر نکردن وضعیت-گذشتن وضع به منوال سابق

 

آلونک‌نشین(ساکنان حواشی شهرها که در اتاقک‌های آلونک‌وار زندگی می‌کنند)

بادکنک-کیسه ی نازک لاستیکی که آن را باد کنند و برای بازی به کودکان می دهند
از دماغ کسی در آمدن(شادی و نشاطی را با اندوه و رنج تاوان دادن)

خاله ماستی-آدم بی اهمیت و بی ارزش

چلو کباب-غذایی مرکب از چلو و کباب

خط انداختن-خراش به جا گذاشتن

آفتابه‌دزد(دزدی که به ربودن چیزهای بی‌ارزش بسنده می‌کند)

چغلی کردن-شکایت کردن

رج کردن-رج بستن
زن و بچه-اهل و عیال-زن و فرزند
 

زیر سبیل کسی را چرب کردن-رشوه دادن به کسی

 

چینه چینه خوردن-ریزه خواری کردن
حمالی-کار مفت و مجانی-کار پر زحمت
دوا گُلی-دوا قرمز-پرمنگنات

آلت دست کسی شدن-مورد سوء استفاده قرار گرفتن

حق و حساب دان-لوطی منش-پای بند به آداب و رسوم اجتماعی
تخم نابسمل لا-حرام زاده

از بر بودن-مطلبی را در حافظه داشتن

جِرِ ِنگ جِرِ ِنگ-صدای برخورد چیزهای فلزی

تشنه ی چیزی بودن-یه چیزی سخت اشتیاق داشتن

خانه زاد-نوکر-خدمت گزار

خاک بر سر-توسری خورده-داغ دیده-بدبخت
پاپی شدن کسی-به کسی ایراد گرفتن-کسی را اذیت کردن

بنده منزل-خانه ی من

پس دادن درس-پاسخ دادن به پرسش های درسی

خانه نشین شدن-از کار بی کار شدن-معزول شدن
دلبخواهی-دلبخواه

افتادن تشت کسی از بام-رسوا شدن-باز شدن مشت کسی

رُب کسی را کشیدن-کسی را به کار سخت واداشتن

 
چوبه ی دار-تیری که محکوم به مرگ را از آن می آویزند

راه آمدن-سازش کردن-همراهی کردن

 

چله بُری کردن-رفت و آمد بسیار کردن

بیرون رفتن-به توالت رفتن

حمام زنانه-جای پر سر و صدا و شلوغ

دل و روده بالا آمدن-به حالت تهوع افتادن

از روی شکم‌سیری-از سر بی‌مسئولیتی-بدون تعمق

پا پیش-گذاشتن پیشقدم شدن-آستین بالا زدن

حلوا حلوا کردن-نهایت احترام و حق شناسی را کردن

جنجال-هیاهو-داد و فریاد-غوغا

از کیسه خوردن-از جیب خوردن

دل کسی تاقچه نداشتن-بی نهایت رک و صریح بودن

بخت-شانس-اقبال-شوهر

آش و لاش(به‌کلی متلاشی‌شده، له‌ولورده)

بازرسی-بررسی و کنترل

بد قدم-نامبارک-بد شگون

انگشت‌کوچکه‌ی کسی نشدن-بسیار فرودست تر از کسی بودن-اصلن با کسی قابل مقایسه نبودن
خُل و چل-مثل دیوانه ها-ساده لوح

التفاتی(داده شده، مرحمتی، اعطا شده)

در هم لولیدن-توی هم رفتن
خم شدن-دولا شدن

در پوست نگنجیدن از خوش حالی-از شادی سر از پا نشناختن-بسیار شاد بودن

خربزه قاچ کردن با اتوی شلوار-بسیار آراسته بودن و به خود پرداختن

چشم کسی را دزدیدن-هنگام غفلت کسی کاری را انجام دادن یا چیزی را برداشتن

آن سفر(آن بار، آن دفعه)

جاگرم کردن-در جایی ماندن

خرده مالک-مالک زمین کشاورزی کوچک

ابرو کج کردن(خشم گرفتن)

دست چپ از دست راست ندانستن-هر را از بر تشخیص ندادن

زلف گذاشتن-موی خود را بلند کردن

پیسی-بد رفتاری-آزار

 

چادر شب-پارچه ای که رختخواب را در آن می پیچند

 

دخترکی-دوشیزگی-بکارت

بغل گرفتن-در آغوش گرفتن

آب حیات-عشق و محبت-دهان معشوق

جریحه دار-زخمی-دل شکسته-رنجیده

پوشک-کهنه ی بچه

چراغ خواب-چراغ کم نوری در اتاق خواب

خودرنگ-دارای رنگ طبیعی

دختر بچه-دختر کم سن و سال

 

ذُق ذُق کردن-تیر کشیدن زخم-سوزش داشتن اندام دارای درد

رژیم گرفتن-رژیم داشتن

دست و دل باز-بخشنده-جوانمرد

اجباری بردن-کسی را به خدمت سربازی بردن

تکان دادن-ناگهان ترساندن-حرکت دادن

 

رژیم داشتن-برابر دستور پزشک غذا خوردن-برخی غذاها را نخوردن

حلال-زن یا شوهر

آبِ آب(آبکی، بی‌مایه، بیرنگ)

تیر و ترقه شدن-سخت خشمگین شدن-ناگهان از جا در رفتن و ناسزا گفتن

ادب کردن(با تنبیه آموختن، آدم کردن)

زود فهم-کسی که زود چیزی را درک می کند

چشم چشم را ندیدن-سخت تاریک بودن

خارج از مرکز-مزایایی که به کارمندان خارج از پایتخت داده می شود

زوار در رفته-پیر و فرسوده-به درد نخور-اسقاط

هرمار-ز درد بی درمان-کوفت

تعارف آب حمامی-تعارفی که خرج و مایه ای ندارد
چارچوب-قاب-چهار چوب که چیزی را در بر گیرند

چاقو دسته کردن-از سرما لرزیدن

چشم دو دو زدن-تکان تکان خوردن چشم

جوال رفتن با کسی-با کسی درافتادن

اخ و پیف کردن(اظهار ناراحتی کردن از بوی بد، منظره‌ی بد یا غذای بد)

حسرت به دل-آن که دیری است آرزوی چیزی را دارد
چین و چوروک-چین و شکن

دنگ کسی گرفتن-هوس نابه جا کردن برای انجام کاری-تصمیم ناگهانی برای کاری گرفتن

جگری-به رنگ جگر

آهوی خاور(آفتاب)

 

چه کشکی چه پشمی !-در هنگام انکار گفته می شود

 

 

جیک جیک کردن-غرغر کردن-جویده جویده حرف زدن

خدا به دور-پناه بر خدا

استخوان خرد (نرم) کردن(با رنج و زحمت بسیار چیزی به‌دست آوردن، دود چراغ خوردن)

چادر خانه-چادری که زن در خانه می پوشد

 

تلنگر-سر انگشت که به چیزی بزنند

از آب درآوردن(عمل آوردن، انجام دادن)

داماد سرخانه-دامادی که در خانه ی پدر زن زندگی می کند

 

از سر کسی زیاد بودن(بیش از حد توانایی و ظرفیت کسی بودن)

روان کردن-از بر کردن
خود را به ناخوشی زدن-تمارض کردن

 

رای دادن-نظر دادن به انتخاب چیزی یا کسی

از زیر سنگ در آوردن-چیزی را هر چند نایاب و تهیه‌اش دشوار باشد به دست آوردن

چوب زدن-با چوب تنبیه کردن

برگ برنده-ورقی که با آن بتوان بازی را برد-وسیله ی اثر بخش

بالای منبر رفتن-پر گویی کردن
جاده کوبی-راه صاف کردن

پهلو فنگ-نگاه داشتن تفنگ به موازات و عمود بر زمین

 

زیر گوشی در کردن-زیر سبیل در کردن

پوز زدن-دهان زدن

به دندان کشیدن-خون دل خوردن-کاری پر زحمت انجام دادن

دل کسی خون بودن-سخت رنجیده بودن-بسیار اندوهناک بودن

دفتر کل-دفتری که در آن انواع کلیه معاملات و خلاصه ی هر کدام را در آن وارد می کنند

 

تند رفتن-دور برداشتن-زیاده روی کردن-از حد خود تجاوز کردن

 

از جنب و جوش افتادن-آرام گرفتن-شور و هیجان خود را از دست دادن

بکُش بکُش-دعوا و مرافعه جمعی تا حد کشتن

جا رختی-چوب رختی-چیزی که رخت را به آن می آویزند

حرف پوچ-سخن بی معنی
خِر به خِر گرفتن-گلاویز شدن
دمبکی-دمبک زن-بی ادب و نفهم
چشم زهره رفتن-با خشم نگاه کردن
دیگجوش-خوراکی مانند آش که در شب های جمعه و عید می پختند

 

از خیر چیزی گذشتن(از چیزی صرفنظر کردن)

دل داشتن-جرات داشتن-دلیر بودن

اشک تمساح-گریه ی دروغین
از جا در رفتن(کنترل خود را ناگهان از دست دادن، ناگهان خشمگین شدن)

جَری شدن-خشمگین شدن-جسور شدن

خِر-حنجره-گلو

چاچول باز-حقه باز-شیاد
جاگرم کردن-در جایی ماندن

خواری و زاری-پریشان حالی

چشم چیدن-چشم زخم را دفع کردن

بی تفاوت-بی اعتنا

پای کسی لب گور بودن-به آخر عمر رسیدن-بسیار پیر شدن

خرج رو دست کسی گذاشتن-کسی را در خرج انداختن

چول-بیابان

زیر لب خندیدن-تبسم کردن

خودرو-آن چه بی اسب رود

آفتاب چریدن(بی‌کار بودن، چیزی برای خوردن نداشتن)

 

تل و بل-جا به جا کردن-بالا و پایین کردن

 

 

اَخ (به زبان کودکان)(بد، بدطعم)

خالچه و میخچه گذاشتن-شاخ و برگ دادن-شرح و تفصیل بیش از اندازه دادن

زهره ترک شدن-زهره آب شدن
زغنبود-کوفت-زهرمار-خفه شو!
از منبر پایین آمدن(از پرچانگی دست برداشتن، سخن را به پایان آوردن)

ته دل کسی مالش رفتن-احساس ضعف یا ترس کردن-حالتی شبیه به گرسنگی داشتن

 
زبانزد شدن-معروف شدن-فاش شدن

پیاله زدن-می نوشیدن

رگ خود را زدن-به حق خود قانع بودن-ادعای زیاد نداشتن

دست به سیاه و سفید نزدن-به هیچ گونه کاری نپرداختن-ابدن کاری نکردن

دو پا در یک کفش کردن-سماجت و اصرار کردن

پاتیل در رفته-پیر و شکسته

رک حرف زدن-بدون پروا و ملاحظه حرف زدن-صریح و روشن سخن گفتن

پا اندازی-واسطه ی اعمال نامشروع شدن-جاکشی

 

خودآموز-بدون آموزگار
جایی که عرب نی انداخت-جایی پرت که در آن جا خبری از کسی نمی آید

بر و بیا داشتن-رفت و آمد بسیار داشتن-دم و دستگاه داشتن

آدم شش‌درچهار(شخص کوچک اندام و ریزنقش)

 
 

دم و دستگاه چیدن-اسباب و آلات چیدن

چوچول باز-دغل-بی حیا